Taalklas en integratie
De Koningin Julianaschool (KJS) verzorgt sinds 2016 een Taalklas vooral voor Syrische nieuwkomers[1] afkomstig uit vluchtelingenkampen in de regio. De Taalklas is ook toegankelijk voor nieuwkomers afkomstig uit andere landen waaronder bijvoorbeeld Eritrea, China en India. Directe aanleiding voor de Taalklas was het besluit van de Gemeente Culemborg om bij te dragen aan de opvang van kwetsbare Syrische vluchtelingen met een verblijfstatus. In overleg met de Gemeente Culemborg en de besturen van alle basisscholen binnen het Samenwerkingsverband Betuws Passend Onderwijs (BEPO) is besloten het taalonderwijs aan de Syrische statushouders en alle jonge nieuwkomers in Culemborg centraal te organiseren teneinde continuïteit en kwaliteit te waarborgen.
Deze nieuwkomers volgen in de ochtend intensief taalonderwijs onder begeleiding van gespecialiseerde leerkrachten, in een aparte taalklas. Tijdens de pauzes en in de middag volgen de nieuwkomers onderwijs in hun leeftijdsgroep binnen de school. Op deze wijze draagt de KJS niet alleen bij aan intensief taalonderwijs maar ook aan de integratie van nieuwkomers in de Nederlandse samenleving. De directe participatie van de nieuwkomers in hun Nederlands sprekende leeftijdsgroep ondersteunt het taalonderwijs en zorgt ook voor wederkerige betrokkenheid van Nederlandse ouders en leerlingen op de nieuwkomers en hun ouders. Dit is een vrij unieke aanpak in Nederland.
Uit onderzoek blijkt dat goed onderwijs voor nieuwkomers van essentieel belang is. Maar daarvoor is een intensief taalbad nodig zodat nieuwkomers op een passend niveau naar het regulier en voortgezet onderwijs kunnen uitstromen. Dit leidt meestal tot geïsoleerde Taalklassen waar er geen contact is met Nederlandse leerlingen en hun ouders. Gescheiden ruimtes, gescheiden teams, gescheiden pauzes, gescheiden ouderavonden. Dat leidt niet tot integratie, het belemmert de toepassing van de aangeleerde taal en isoleert de nieuwkomers onnodig. Bovendien verhindert een gescheiden aanpak het contact tussen ouders van nieuwkomers en ouders van Nederlandse kinderen. Dit contact ervaren de ouders van nieuwkomers als ondersteunend. Dit directe contact versterkt tevens het draagvlak voor de opvang van asielzoekers.
Bij kinderen met traumatische ervaringen, hiervan is bijna altijd sprake wanneer kinderen afkomstig zijn uit oorlogsgebieden, is het van belang van af het begin leeftijdsgenoten om zich heen te hebben om mee te spelen en te werken.
Doelstelling
Bij de start van de Taalklas zijn twee samenhangende doelstellingen geformuleerd:
Doelgroep
Primaire doelgroep bestaat uit leerlingen in de leeftijd van 6 t/m 12 jaar die zich nieuw in Culemborg vestigen en veelal rechtstreeks afkomstig zijn uit Syrië, Eritrea etc. Dat betekent dat alleen leerlingen die geen, of in uitzonderlijke gevallen minder dan een jaar, Nederlands onderwijs hebben gevolgd worden toegelaten tot de Taalklas. De praktijk is dat leerlingen een dag na hun aankomst in Nederland in de Taalklas beginnen.
In de periode 2016 t/m 2018 volg(d)en in totaal 29 leerlingen onderwijs in de Taalklas.
Tegelijkertijd behoren de andere leerlingen, hun ouders alsook alle leerkrachten ook tot de doelgroep. Zij vormen de primaire doelgroep. Hun directe betrokkenheid op het plein, in de leeftijdsgroep, tijdens de ouderavonden draagt bij aan het succes van de Taalklas, aan de integratie van nieuwkomers en aan het maatschappelijk draagvlak voor hun opvang in de Culemborgse samenleving.
Bij de aanvang van het project zijn alle partijen uitgegaan van een looptijd van een jaar met een mogelijkheid tot verlenging. De positieve evaluaties hebben er toe bijgedragen dat de Gemeente Culemborg het project jaarlijks heeft verlengd. De Gemeente Culemborg houdt zich aan een overeengekomen jaarlijks quotum van maximaal 39 (vooral Syrische) statushouders inclusief kinderen (2018), aangevuld met nieuwkomers die zich langs een andere route in Culemborg vestigen, en financiert samenmet het Samenwerkingsverband BEPO de Taalklas.
De Taalklas van de KJS is een samenwerkingsproject van de Gemeente en de besturen van het primair onderwijs in Culemborg. Nieuwkomers volgen vanaf de eerste dag na hun aankomst in de ochtend intensief taalonderwijs in de Taalklas. In de middag volgen zij onderwijs in hun leeftijdsgroep. Dit ondersteunt hun taalvaardigheid en integratie. Ze participeren in alle schoolactiviteiten. Ouders van nieuwkomers ontmoeten Nederlands ouders. De KJS werkt intensief samen met maatschappelijk werk, schoolarts, wijkteams en Vluchtelingenwerk. Beeldende therapie ondersteunt verwerking van belastende ervaringen. Na 40 weken spreken de nieuwkomers goed Nederlands en draagt de KJS de kinderen over aan een school dichtbij huis.
Als school voor Speciaal Basis Onderwijs heeft de KJS een speciale positie in de regio Betuwe. De KJS maakt onderdeel uit van het Christelijk Primair Onderwijs Betuwe en Bommelerwaard en vervult een regionale functie. Sinds kort bieden wij ook gespecialiseerd onderwijs en zorg aan leerlingen die speciale zorg behoeven. Zij hoeven daardoor niet langer elke dag heen en weer te reizen in taxibusjes om speciaal onderwijs te volgen ergens in de regio. Deze ontwikkeling is mogelijk doordat de KJS beschikt over een ervaren en hoop opgeleid team van leerkrachten en specialisten.
De KJS heeft in 2016 het predicaat ‘Excellente School’ ontvangen voor de gezonde en veilige leeromgeving die wij bieden en de hoge leeropbrengst die wij realiseren. De school telt gemiddeld 120 leerlingen.
Van meet af aan heeft de KJS geïnvesteerd in de betrokkenheid van leerlingen, ouders en leerkrachten bij de Taalklas. Voor leerlingen bleek de komst van nieuwkomers vanzelfsprekend. Dat geldt niet voor de ouders. De betrokkenheid van hen is niet vanzelfsprekend in een tijd waarin emoties over de komst van vluchtelingen en emoties soms hoog oplopen. Ook de betrokkenheid van leerkrachten is geen gegeven. Alle leerkrachten krijgen in de middag nieuwkomers in de klas en dat maakt hun taak niet eenvoudiger. Toch bleek dat er door een
De fiets Er zijn rellen in Geldermalsen. Bewoners protesteren tegen de komst van een AZC. Een vader vanéén van de leerlingen is opgepakt door de politie en zit vast. In de groep van deze leerling vindt een kringgesprek plaats. De leerling vertelt over zijn vader die niet is thuisgekomen. Een Syrische nieuwkomer vertelt wat hij in Syrië moest achterlaten. Zijn oma, de hond en een nieuwe fiets. Eén van de leerlingen vraagt of hij naar huis mag bellen. Hij vraagt zijn moeder of hij de oude fiets aan zijn Syrische vriend mag geven. Nog dezelfde dag brengt de moeder, die zelf weinig weg te geven heeft, de fiets. De Syrische nieuwkomer rijdt een rondje op het plein. Alle leerlingen rennen juichend achter hem aan. Ook de leerling waarvan de vader nog vast zit glundert. En pas dan dringt het tot de Syrische jongen door dat hij de fiets mag houde n. Die lach op dat gezicht herinneren we ons allemaal. |
open en transparante benadering en een beroep op de breed gedeelde missie van de school veel draagvlak bestond. Het team ontving een gerichte teamscholing.
Draagvlak was ook op bestuurlijk niveau noodzakelijk. In tijden van krimpende leerlingenaantallen hebben de besturen van de scholen voor primair onderwijs toch gekozen voor een zo kwaliteitsvol mogelijke benadering van een Taalklas in Culemborg.
De nieuwkomers ontvangen intensief en gedifferentieerd taalonderwijs. Daarbij maakt de KJS gebruik van specifieke methodes voor tweede taalonderwijs. In aanvulling daarom gebruiken de leerkrachten ook de reguliere methodes van de KJS zodat de aansluiting op de leeftijdsgroep in de middag makkelijker verloopt. Voor gebruikte methodes: zie kader.
Taalonderwijs in de ochtend vindt plaats door twee gespecialiseerde leerkrachten, zij worden ondersteund door een onderwijsassistent en een vrijwilliger. Zij beginnen de dag met de NT2 methoden, de rest van de ochtend werken ze met methoden die op de KJS en ook regulier onderwijs in zwang zijn. Zij maken gebruik van digitaal leren via Ambrasoft. Zij registreren lesaanbod, interventies en resultaten in het speciaal voor nieuwkomers ontwikkelde leerlingvolgsysteem ‘3Dplus’. Op basis daarvan volgen en analyseren de leerkrachten de vorderingen. Het volgsysteem is ook behulpzaam bij de overdracht naar een nieuwe school.
Gebruikte methodes
|
Na de start van de Taalklas bleek al snel dat waar taal ontbreekt het moeilijk is om met emoties en traumatische ervaringen om te gaan. Speciaal voor nieuwkomers is nu 1x per week Beeldende therapie beschikbaar, dat blijkt een zeer heilzame werking te hebben. Voor hun sociaal-emotionele ontwikkeling leren de nieuwkomers met behulp van picto/fotokaarten hun emoties te benoemen.
Er vindt overleg plaats tussen de leerkrachten van de Taalklas en de leerkrachten van de leeftijdsgroepen. Dat versterkt de aanpak van didactische en sociaal emotionele ontwikkeling. De KJS maakt tevens gebruik van haar zorgnetwerk en brengt de ervaring in de Taalklas in bij overleg met wijkteams, maatschappelijk werk en schoolarts.
Nieuwkomers blijven de eerste weken na hun binnenkomst ook in de middag in de Taalklas, totdat zij aangeven ook naar hun leeftijdsgroep te willen in de middag.
De participatie van nieuwkomers en hun ouders in alle schoolactiviteiten vormt een belangrijk onderdeel van de Taalklas. Nieuwkomers nemen deel aan schoolreisjes, voorleeswedstrijden, excursies naar bijvoorbeeld het Rijksmuseum, de Koningsspelen en uiteraard aan het eindfeest. Nieuwkomers. Leerlingen en alle ouders nemen deel aan het vieren van Kerst en het Suikerfeest. Ouders van nieuwkomers bakken hun traditionele lekkernijen en delen die op school. Ze bezoeken de ouderavonden, er is veelvuldig overleg op school. Ouders van nieuwkomers krijgen spontaan hulp ( fungeren als tolk) van ouders van leerlingen die al op de KJS zitten, ook ouders van oud-leerlingen van de Taalklas bieden hun hulp aan. De ouders van nieuwkomers zijn actief als vrijwilliger op de KJS, een Syrische ouder werd lid van de ouderraad. Deze participatie van leerlingen en ouders draagt bij aan de taalontwikkeling en aan de integratie.
Bij aankomst wordt bij inschrijving voor de Taalklas ook een basisschool in de buurt uitgezocht. Ouders van nieuwkomers bezoeken met ondersteuning van de consulten van BEPO verschillende scholen. De ouders maken de keuze.
De nieuwkomers volgen 4 taalblokken in veertig weken. Ze krijgen in de ochtend taalonderwijs en draaien in de middag mee in hun leeftijdsgroep. De inzet is er op gericht om leerlingen na 40 weken te laten instromen in een basisschool in hun buurt, maximaal een jaar onder hun niveau. In de laatste weken kunnen de leerlingen gedurende 8 weken wennen aan hun nieuwe school. Ze beginnen met 1 dag in de week en bouwen dat langzaam uit.
Na 40 weken vindt er zorgoverleg plaats met leerkracht van de Taalklas, de BEPO-consulent, de schoolarts en maatschappelijk werker. Er vindt een leerkrachtmiddag plaats waarbij de leerkracht van de Taalklas en de nieuwe leerkracht van de nieuwkomer de overdracht bespreken. Op deze wijze vindt er een warme overdracht plaats. De leerkracht van de nieuwe school ontvangt na overdracht ondersteuning door een ambulant begeleider van BEPO. Een keer per jaar nodigen de leerkrachten van de Taalklas alle leerkrachten uit die een nieuwkomers (gaan) begeleiden voor een intervisiemiddag.
Opbrengsten.
Sociale veiligheid.
Voorwaarden overplaatsing BAO.
Meerwaarde middaggroep,
De meerwaarde van de middaggroep blijft een combi van:
Tasmin: Ik wou eigenlijk in de ochtendgroep blijven,
maar het is ook leuk bij Nederlanders te zijn".
Na twee jaar kan de KJS ook de eerste evaluatieve conclusies trekken:
Het didactisch hiaat bij het vak rekenen blijft voor oudere leerlingen die de overstap maken een probleem. Uit landelijk onderzoek blijkt dat de meeste leerlingen dit gat wel deels inlopen maar dat het veel moeite kost. Het is een van de aandachtsgebieden waar er gekozen moet worden in aanbod, dat lijkt een te rechtvaardigen keuze maar levert problemen op.
[1]In deze aanvraag gebruiken we het begrip nieuwkomers enkel voor de duidelijkheid en ter onderscheiding van de leerlingen die al op de KJS zitten. Op school maken we dit onderscheid niet.